Η Σφαγή του Διστόμου - 10/6/1944

Ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα των Ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944 γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.

Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.

Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.

Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν.

Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.

Δείτε: Ένα τραγούδι για τον Αργύρη, ντοκιμαντέρ του Στέφαν Χάουπτ (2006).
Η σφαγή του Διστόμου, όπως την αφηγείται ένα τετράχρονο παιδί που επέζησε από την καταστροφή, ο Αργύρης Σφουντούρης.

Η Μηδενιστική Επίθεση

Το κείμενο, που παρουσιάζεται εδώ, γράφτηκε με το χέρι, τις πυρετώδεις μέρες της δίκης μου για διακεκριμένη κλοπή.

Δεν ήθελα ποτέ να ξέρω τίποτα και δε ζήτησα βοήθεια από κανέναν, γιατί γνώριζα το αποτέλεσμα.

Με βάση τη δική μου εμπειρία, ο τρόπος, που ενέργησα, είναι μια προσπάθεια να αρνηθώ το δικαίωμα και το νόμο και το γεγονός πως την έζησα μέσα στην αβεβαιότητα, κάνει αυτές τι λέξεις πιο δυνατές.

Είναι λέξεις, που αφιερώνω στον πνευματικό μου αδερφό Mauricio και σε όλους εκείνους που, στην έρευνα που έθεσε σε κίνηση η αδελφή Manuela Comodi, θα διαλέξουν μια αντιδικονομική στάση.



Κινούμαι στη σκιά. Αισθάνομαι την αντίληψη ενός πιθανού γεγονότος, ως εκτός τροχιάς. Θολές αναμνήσεις. Το αβέβαιο βήμα χαράσσει ένα μονοπάτι, κάθετα μπροστά μου.

Αισθάνομαι τα βήματά μου, μέσα σε ένα ξέφρενο σπασμό προς το άγνωστο.

Χαράσσω το ζωτικό μου χώρο και τοποθετώ έναν ομόκεντρο κύκλο μεταξύ εμού και της κοσμικής μονιμότητας.

Γίνομαι ένας και μοναδικός, μέσα στη μοναξιά.

Αδιαχώριστος, σε μια συνεχή προσπάθεια να γίνω εκείνο, που εκμηδενίζει την υποτακτικότητα, της στατικής απολύτρωσης του γεγονότος.

Το γεγονός βρίσκεται μέσα μου ή μπροστά μου;

Η αμεσότητα κάνει γύρους μέσα στον ατομικό εαυτό μου.

Η σκιά μου οπλίζει τη μισανθρωπική της επιθυμία και εκτίθεται, προβάλλοντας τον εαυτό της στο φως, με ατελείωτες αντανακλάσεις: το φως της παθητικότητας αγαπά τη σκιά μου. Οπλίζω τον εαυτό μου εναντίον της. Βγαίνω μέσα από ένα χάσμα. Ακούω φωνές: αντιλαμβάνομαι πως θέλουν τις επιθυμίες μου και να με αρπάξουν. Μακριά από τα πάντα είμαι επίσης κοντά, σε μια κρυφή γωνία, μέσα στις βρωμερές αρτηρίες των νεκροπόλεων, των ανθρώπινων κοινωνιών.

Έχω διαλέξει, κρατώ τις αναμνήσεις μακρινές, η παθητικότητα επεκτείνει το φως της και θέλει να μασήσει την ουσία μου.

Οδηγούμαι εναντίον της. Έχω αποφασίσει να μην παραδοθώ στη «σιγουριά», που συμπληρώνει την αλλαγή των κανόνων της ανθρώπινης κοινωνίας.

Κάθε μέρα είναι μια καινούρια στιγμή και ο χώρος, που κλείνει στο εσωτερικό του την ανυπομονησία μου για αυτοπραγμάτωση, τείνει να απλώνεται προς τα έξω, καταστρέφοντας το παρελθόν της αμέσως προηγούμενης στιγμής.

Η άρνηση της στιγμής καταστρέφει την κανονικότητα.

Σε κάθε κρυφή γωνιά είμαι η σκιά μου και η βουλητική μου ουσία.

Τοποθετώ τον εαυτό μου στο κέντρο, διαλύοντας την ελπίδα ασήμαντων αναμνήσεων.

Ο Ναός της προφητείας –καταλύτης γεγονότων και εμπειριών- με καλεί και ο Δημιουργός περιμένει για ένα σημάδι απελπισίας.

Δεν παραδίδομαι και δεν το έχω κάνει εξ αρχής.

Η εγωιστική δύναμη επιτίθεται και κάνει την ηθική κομμάτια, δε θέλει το πτώμα ακόμα ζεστό, αλλά να το κάψει και να το κάνει στάχτη.

Αυτή τη μέρα βγαίνω στο φώς –ζηλεύοντας τη σκιά μου- και αφιερώνω αυτές τις λίγες λέξεις στους εξ αίματος αδερφούς και αδερφές μου και στα πνευματικά μου αδέρφια, που ερευνώνται από την αδελφή Manuela Comodi.

Η Μηδενιστική επίθεση δεν παραιτείται και δικαιώνεται μέσα στο συνεχή ρυθμό των ζωτικών της παρορμήσεων!

Από την Προσωπική μου Κόλαση, Federico Buono

Πηγή: Τhe Anachist Library

 Σημείωση από το εγχείρημα:

Λόγω του ιδιαίτερου ύφους γραφής του συντρόφου, προτιμήσαμε να μη μεταφράσουμε επί λέξει κάποια σημεία, αλλά να τα αποδώσουμε ελαφρώς πιο κατανοητά στα ελληνικά. Παρ’ όλα αυτά, θεωρούμε πως το νόημα του κειμένου παραμένει ακριβές. Η Manuela Comodi είναι η εισαγγελέας, επικεφαλής της κατασταλτικής επιχείρησης «Ευτολμία» (Ardire), στα πλαίσια της οποίας διώχτηκε ο Buono και οι σύντροφοί/ισσες του. Ο χαρακτηρισμός «αδελφή» είναι κοροϊδευτικός και παραπέμπει νοηματικά στη λέξη «καλόγρια»

Έρεβος

Για τον Μηδενισμο

  Ο μηδενισμος δεν φοραει πια τα σκοτεινα, Wagnerιανα, Spenglerιανα, μελαγχολικα χρωματα του τελους του αιωνα. Δεν προερχεται πια απο καποια κοσμοθεωρια της παρακμης ουτε και απο καποιον μεταφυσικο ριζοσπαστισμο γεννημενο απο τον θανατο του Θεου και ολων των συνεπειων που πρεπει να προκυψουν απο τον θανατο αυτο. Ο σημερινος μηδενισμος ειναι αυτος της διαφανειας, και ειναι με μια εννοια πιο ριζοσπαστικος, πιο κρισιμος απο τις προηγουμενες και ιστορικες μορφες του, επειδη η διαφανεια αυτη, η αναποφασιστικοτητα αυτη ειναι αδιαρρηκτα εκεινη του συστηματος, και αυτο ολης της θεωριας που προσποιειται ακομη πως το αναλυει. Οταν πεθανε ο Θεος, υπηρχε ακομη ο Νιτσε για το πει – ο σπουδαιος μηδενιστης ενωπιον της Αιωνιοτητας και ο ανατομος της Αιωνιοτητας. Αλλα πριν την προσομοιωμενη διαφανεια ολων των πραγματων, πριν την προσομοιωση της υλιστικης ή της ιδεαλιστικης πραγματοποιησης του κοσμου στην υπερπραγματικοτητα (ο Θεος δεν εχει πεθανει, εχει γινει υπερπραγματικος), δεν υπαρχει πια καποιος θεωρητικος ή κριτικος Θεος για να αναγνωρισει τα δικα του.

Το συμπαν, και ολοι απο εμας, εχουμε εισελθει με ζωντανη συνδεση στην προσομοιωση, στην κακοβουλη, ουτε καν κακοβουλη, αδιαφορη, σφαιρα της αποτροπης: κατα εναν παραξενο τροπο, ο μηδενισμος εχει πραγματοποιηθει ολοκληρωτικα οχι πια μεσω της καταστροφης, αλλα μεσω της προσομοιωσης και της αποτροπης. Απο το ενεργο, βιαιο φαντασμα, απο το φαντασμα του μυθου και της σκηνης που επισης ηταν, ιστορικα, εχει περασει στην διαφανη, λανθασμενα διαφανη, λειτουργια των πραγματων. Τι απομενει λοιπον απο εναν πιθανο μηδενισμο στην θεωρια; Ποια νεα σκηνη μπορει να ξεδιπλωθει οπου το τιποτα και ο θανατος μπορουν να επαναληφθουν ως προκληση, ως διακυβευμα;

Βρισκομαστε σε μια νεα, και αναμφιβολα αδιαλυτη, θεση σε σχεση με τις προηγουμενες μορφες του μηδενισμου:

Ο ρομαντισμος ειναι η πρωτη σπουδαια εκφραση του: αυτος, παραλληλα με την Επανασταση του Διαφωτισμου, ανταποκρινεται στην καταστροφη της ταξης των φαινομενων.

Ο σουρρεαλισμος, το dada, το παραλογο, και ο πολιτικος μηδενισμος ειναι η δευτερη σπουδαια εκφραση του, η οποια αντιστοιχει στην καταστροφη της ταξης του νοηματος.

Ο πρωτος αποτελει ακομη μια αισθητικη μορφη του μηδενισμου (δανδισμος), η δευτερη, μια πολιτικη, ιστορικη, και μεταφυσικη μορφη (τερρορισμος).

Οι δυο αυτες μορφες δεν μας απασχολουν πια παρα μονο μερικα, ή και καθολου. Ο μηδενισμος της διαφανειας δεν ειναι πια ουτε αισθητικος ουτε πολιτικος, δεν δανειζεται πλεον ουτε απο τον αφανισμο των φαινομενων, ουτε απο το σβησιμο της θρακας του νοηματος, ουτε και απο τις εσχατες αποχρωσεις καποιας αποκαλυψης. Δεν υφισταται πια καποια αποκαλυψη (μονο η τυχαια τρομοκρατια προσπαθει ακομη να την αντανακλασει, αλλα σιγουρα δεν ειναι πια πολιτικη, και διαθετει μονο εναν τροπο εκφρασης ο οποιος ειναι ταυτοχρονα ενας τροπος εξαφανισης: τα media – τωρα τα media δεν ειναι μια σκηνη οπου κατι διαδραματιζεται, αποτελουν μια συνεχεια, μια τροχια, εναν διατρητο χαρτη στον οποιο δεν ειμαστε πλεον θεατες: δεκτες. Η αποκαλυψη εχει ολοκληρωθει, σημερα ειναι η ακριβεια του ουδετερου, των μορφων της ουδετεροτητας και της αδιαφοριας. Θα το αφησω για αναλογισμο εαν μπορει να υπαρξει καποιος ρομαντισμος, καποια αισθητικη της ουδετεροτητας εφεξης. Δεν νομιζω – ο,τι απομενει, ειναι ο θαυμασμος των ομοιων με ερημο και αδιαφορων μορφων, για την λειτουργια ακριβως του συστηματος που μας εξολοθρευει. Τωρα, ο θαυμασμος (σε αντιθεση με την σαγηνη, η οποια ηταν προσκολλημενη στα φαινομενα, και την διαλεκτικη λογικη, η οποια ηταν προσκολλημενη στο νοημα) ειναι ενα μηδενιστικο παθος κατ’εξοχην, ειναι το καταλληλο παθος για τον τροπο της εξαφανισης. Θαυμαζουμε ολες τις μορφες της εξαφανισης, της δικης μας εξαφανισης. Μελαγχολικοι και εντυπωσιασμενοι, αυτη ειναι η γενικη μας κατασταση σε μια εποχη αθελητης διαφανειας.

Ειμαι ενας μηδενιστης.

Παρατηρω, αποδεχομαι, εσωτερικευω την αχανη διαδικασια της καταστροφης των φαινομενων (και της σαγηνης των φαινομενων) στην υπηρεσια του νοηματος (αναπαρασταση, ιστορια, κριτικη, κτλ) αυτο ειναι το θεμελιωδες γεγονος του δεκατου ενατου αιωνα. Η πραγματικη επανασταση του δεκατου ενατου αιωνα, του μοντερνισμου, ειναι η ριζικη καταστροφη των φαινομενων, η απομαγευση του κοσμου και της εγκαταλειψης του στην βια της ερμηνειας και της ιστοριας.

Παρατηρω, αποδεχομαι, εσωτερικευω, αναλυω την δευτερη επανασταση, αυτη του εικοστου αιωνα, εκεινη του μεταμοντερνισμου, η οποια ειναι η αχανης διαδικασια της καταστροφης του νοηματος, ισοτιμη της προηγουμενης καταστροφης των φαινομενων. Εκεινος που επιτιθεται με νοημα σκοτωνεται απο το νοημα.

Η διαλεκτικη σκηνη, η κριτικη σκηνη ειναι κενη. Δεν υφισταται πλεον σκηνη. Δεν υπαρχει θεραπεια του νοηματος ή θεραπεια μεσω του νοηματος: η ιδια η θεραπεια αποτελει μερος της γενικευμενης διαδικασιας της αδιαφοροποιησης.

Η ιδια η σκηνη της αναλυσης εχει καταστει αβεβαιη, χαωτικη: οι θεωριες στροβιλιζονται (για την ακριβεια, ο μηδενισμος ειναι ανεφικτος, επειδη παραμενει ακομα μια απελπισμενη αλλα προκαθορισμενη θεωρια, ενα φαντασιακο του τελους, μια κοσμοθεωρια της καταστροφης1.

Η ιδια η αναλυση ισως να ειναι το αποφασιστικο στοιχειο της αχανους διαδικασιας της καταψυξης του νοηματος. Το πλεονασμα νοηματος που φερνουν οι θεωριες, ο ανταγωνισμος τους στο επιπεδο του νοηματος ειναι εντελως δευτερευων σε σχεση με την συμμαχιας τους στην παγετωδη και τεσσαρων επιπεδων λειτουργια της ανατομικης εξετασης και της διαφανειας. Πρεπει να εχει κανεις συνειδηση του γεγονοτος οτι, ασχετα προς τον τροπο που προχωραει η αναλυση, προχωραει προς την καταψυξη του νοηματος, βοηθαει στην ακριβεια των προσομοιωσεων και των αδιαφορων μορφων. Η ερημος εξαπλωνεται.

Αναφλεξη του νοηματος στα media. Αναφλεξη του κοινωνικου στις μαζες. Η απειρη αναπτυξη των μαζων ως λειτουργια της επιταχυνσης του συστηματος. Ενεργητικο αδιεξοδο. Σημειο αδρανειας.

Ενα πεπρωμενο αδρανειας για εναν κορεσμενο κοσμο. Τα φαινομενα της αδρανειας ειναι επιταχυνομενα (αν μπορει να το πει καποιος αυτο). Οι εντυπωσιακες μορφες πολλαπλασιαζονται, και η αναπτυξη ακινητοποιειται στην εξαμβλωση. Αυτο ειναι επισης το μυστικο της υπερτελειοτητας, εκεινου που πηγαινει περα απο το δικο του τελος. Θα ηταν ο δικος μας τροπος καταστροφης των οριστικοτητων: πηγαινωντας μακρυτερα, πολυ μακρια στην ιδια κατευθυνση – την καταστροφη του νοηματος μεσω της προσομοιωσης, της υπερπροσομοιωσης, της υπερτελειοτητας. Αρνηση του ιδιου της του τελους μεσω της υπεροριστικοτητας (το οστρακοδερμο, τα αγαλματα στην Νησο του Πασχα) – δεν ειναι αυτο επισης το αισχρο μυστικο του καρκινου; Εκδικηση της εξαμβλωσης με την αναπτυξη, εκδικηση της ταχυτητας με την αδρανεια.

Οι ιδιες οι μαζες εχουν πιαστει σε μια γιγαντιαια διαδικασια αδρανειας μεσω της επιταχυνσης. Αποτελουν την εξαμβλωτικη αυτη, καταβροχθιστικη, διαδικασια που εξολοθρευει καθε ωριμανση και καθε πλεονασματικο νοημα. Αποτελουν αυτο το δικτυο που εχει βραχυκυκλωθει απο μια τερατωδη οριστικοτητα.

Ειναι αυτο το σημειο αδρανειας και ο,τι συμβαινει εκτος αυτου του σημειου αδρανειας που ειναι σημερα σαγηνευτικο, συναρπαστικο (χαμενη, κατα συνεπεια, η διακριτικη γοητεια της διαλεκτικης). Αν ειναι μηδενιστικο το προνομιο που αποδιδεται σε αυτο το σημειο αδρανειας και της αναλυσης αυτης της μη-αναστρεψιμοτητας των συστηματων ως του σημειου της μη επιστροφης, τοτε ειμαι ενας μηδενιστης.

Αν ειναι μηδενιστικο το να διακατεχομαι εμμονικα απο τον τροπο της εξαφανισης, και καθολου πια απο τον τροπο της παραγωγης, τοτε ειμαι ενας μηδενιστης. Η εξαφανιση, ο αφανισμος, η αναφλεξη, το Μενος των Verschwidens. Η υπερπολιτικη αποτελει την εκλεκτικη σφαιρα του τροπου της εξαφανισης (του πραγματικου, του νοηματος, της σκηνης, της ιστοριας, του κοινωνικου, του ατομου). Για να πω την αληθεια, δεν αποτελει πια τοσο ενα ζητημα μηδενισμου: στην εξαφανιση, στο ομοιο με ερημο, στην τυχαιοτητα, και την αδιαφορη μορφη, δεν υπαρχει πια καν το παθος, η παθηση του μηδενισμου – εκεινη η μυθικη ενεργεια που αποτελει ακομη την δυναμη του μηδενισμου, της ριζικοτητας, της μυθικης αρνησης, της δραματικης προσμονης. Δεν αποτελει πια καν απομαγευση, με το σαγηνευτικο και το νοσταλγικο, μαγευμενη η ιδια, η τονικοτητα της απομαγευσης. Ειναι απλα εξαφανιση.

Το ιχνος της ριζικοτητας αυτου του τροπου εξαφανισης βρισκεται ηδη στον Adorno και τον Benjamin, παραλληλα προς την νοσταλγικη ασκηση της διαλεκτικης. Επειδη υπαρχει μια νοσταλγια της διαλεκτικης, και αναμφιβολα η πιο διακριτικη διαλεκτικη ειναι νοσταλγικη απο την αφετηρια της. Αλλα βαθυτερα, υπαρχει στον Benjamin και στον Adorno μια αλλη τονικοτητα, εκεινη της μελαγχολιας που προσκολλαται στο ιδιο το συστημα, μια που ειναι αθεραπευτη και περα απο καθε διαλεκτικη. Ειναι αυτη η μελαγχολια των συστηματων που σημερα παιρνει το πανω χερι μεσω των ειρωνικα διαφανων μορφων που μας περιβαλλουν. Ειναι αυτη η μελαγχολια που γινεται το θεμελιωδες παθος μας.

Δεν ειναι πια η κακια ή οι αοριστοι ποθοι της ψυχης του τελους του αιωνα (fin-de-siecle). Δεν ειναι πια ουτε ο μηδενισμος, ο οποιος με μια εννοια σκοπευει στην κανονικοποιηση των παντων μεσω της καταστροφης, το παθος του κακοφανισμου (ressentiment)2. Οχι, η μελαγχολια αποτελει την θεμελιωδη τονικοτητα των λειτουργικων συστηματων, των συγχρονων συστηματων της προσομοιωσης, του προγραμματισμου και της πληροφορικης. Η μελαγχολια αποτελει την εγγενη ποιοτητα του τροπου της εξαφανισης του νοηματος, του τροπου της αποσταθεροποιησης του νοηματος στα λειτουργικα συστηματα. Και ειμαστε ολοι μελαγχολικοι.

Η μελαγχολια ειναι η βιαιη δυσφορια που χαρακτηριζει τα κορεσμενα συστηματα μας. Μολις η ελπιδα της εξισορροπησης του καλου και του κακου, του αληθινου και του ψευτικου, και πραγματι της αντιμετωπισης καποιων αξιων της ιδιας ταξης, μολις η πιο γενικη ελπιδα ενος συσχετισμου δυναμεων και καποιου διακυβευματος εχουν χαθει για παντα. Παντου, παντα, το συστημα ειναι υπερβολικα δυνατο: ηγεμονικο.

Εναντια στην ηγεμονια αυτη του συστηματος, μπορει καποιος να εκθειασει τα τεχνασματα του ποθου, να εξασκησει την επαναστατικη μικρολογια της καθημερινοτητας, να εκθειασει την μοριακη μετατοπιση ή ακομη και να υπερασπιστει την μαγειρικη. Αυτο δεν επιλυει την επιτακτικη αναγκαιοτητα για τον ελεγχο του συστηματος στο απλετο φως της ημερας.

Αυτο, μονο η τρομοκρατια μπορει να το κανει.

Ειναι το χαρακτηριστικο μιας αναστροφης που εξαλειφει το υπολοιπο, ακριβως οπως ενα και μονο ειρωνικο χαμογελο εξαλειφει εναν ολοκληρο διαλογο, ακριβως οπως μια και μονο εξαρση αρνησης καποιου σκλαβου εξαλειφει ολη την εξουσια και την ικανοποιηση του αφεντη.

Οσο πιο ηγεμονικο το συστημα, τοσο περισσοτερο η φαντασια πληττεται απο τις μικροτερες των αναστροφων του. Η προκληση, απειροελαχιστη ακομη, αποτελει την εικονα μιας αλυσιδωτης αποτυχιας. Μονο που αυτη η χωρις αντιστοιχια αναστρεψιμοτητα αποτελει γεγονος σημερα, στην μηδενιστικη και δυσφορικη σκηνη της πολιτικης. Μονο αυτη κινητοποιει το φαντασιακο.

Αν το εισαι μηδενιστης, ειναι να μεταφερεις, στο ανυποφορο οριο των ηγεμονικων συστηματων, αυτο το ριζοσπαστικο χαρακτηριστικο του εμπαιγμου και της βιας, την προκληση που το συστημα καλειται να απαντησει μεσω του ιδιου του θανατου του, τοτε ειμαι ενας τρομοκρατης και μηδενιστης στην θεωρια οσο αλλοι ειναι με τα οπλα τους. Η θεωρητικη βια, οχι η αληθεια, ειναι η μοναδικη διεξοδος που μας απομενει.

Ομως ενα τετοιο συναισθημα ειναι ουτοπικο. Επειδη θα ηταν ομορφο να ειμαι μηδενιστης, εαν υπηρχε ακομη καποια ριζοσπαστικοτητα – οπως θα ηταν ευχαριστο να ειμαι τρομοκρατης, αν ο θανατος, συμπεριλαμβανομενου και του θανατου του τρομοκρατη, ειχε ακομη νοημα.

Αλλα ειναι στο σημειο αυτο που τα πραγματα καθιστανται αδιαλυτα. Επειδη στον ενεργο αυτο μηδενισμο της ριζοσπαστικοτητας, το συστημα αντιτασσει τον δικο του, τον μηδενισμο της ουδετεροποιησης. Το ιδιο το συστημα ειναι επισης μηδενιστικο, με την εννοια οτι εχει την δυναμη να ριξει τα παντα, ακομη και οσα το αρνουνται, στην αδιαφορια.

Στο συστημα αυτο, ο θανατος ο ιδιος λαμπει χαρη της απουσιας του. (Ο σιδηροδρομικος σταθμος της Μπολονια, η Οktoberfest στο Μοναχο: οι νεκροι ακυρωνονται με την αδιαφορια, ετσι η τρομοκρατια γινεται ο αθελητος συνεργος του συστηματος στο συνολο του, οχι πολιτικα, αλλα στην επιταχυμενη μορφη της αδιαφοριας στην επιβολη της οποιας συμβαλλει). Ο θανατος δεν διαθετει πλεον καποια σκηνη, ουτε φαντασματικη ουτε πολιτικη, στην οποια θα μπορουσε να προβαλλει τον εαυτο του, ωστε να διαδραματισει τον εαυτο του, ειτε τελετουργικη ειτε βιαιη. Και αυτη ειναι νικη του αλλου μηδενισμου, του αλλου τερρορισμου, εκεινου του συστηματος.

Δεν υφισταται πλεον σκηνη, ουτε καν η ελαχιστη ψευδαισθηση που καθιστα τα γεγονοτα ικανα να υϊοθετησουν την δυναμικη της πραγματικοτητας – καμια σκηνη πλεον ειτε εγκεφαλικης ειτε πολιτικης αλληλεγγυης: τι σημασια εχουν η Χιλη, η Μπιαφρα, οι ανθρωποι που μεταναστευουν με βαρκες, η Μπολονια, ή η Πολωνια; Ολα αυτα καταληγουν αφανισμενα στην τηλεοπτικη οθονη. Βρισκομαστε σε μια εποχη γεγονοτων χωρις συνεπειες (και θεωριων χωρις συνεπειες).

Δεν υπαρχει αλλη ελπιδα για το νοημα. Και χωρις καμια αμφιβολια αυτο ειναι κατι καλο: το νοημα ειναι θνητο. Αλλα αυτο επι του οποιου εχει επιβαλλει την εφημερη κυριαρχια του, αυτο που ελπιζε πως θα ρευστοποιησει προκειμενου να επιβαλλει την κυριαρχια του Διαφωτισμου, δηλαδη, τα φαινομενα, αυτα, ειναι αθανατα, αλωβητα στον μηδενισμο του νοηματος ή του μη-νοηματος του ιδιου.

Στο σημειο αυτο βρισκεται η αρχη της σαγηνης.

1 Υπαρχουν κουλτουρες που δεν διαθετουν κανενα φαντασιακο εκτος εκεινου της καταγωγης τους και δεν εχουν κανενα φαντασιακο του τελους τους. Υπαρχουν εκεινες που διακατεχονται εμμονικα και απο τα δυο....Δυο αλλοι τυποι ειναι πιθανοι.....Το να μην υπαρχει κανενα φαντασιακο εκτος απο εκεινο του τελους (η κουλτουρα μας, μηδενιστικη). Το να μην υπαρχει κανενα φαντασιακο, ουτε της καταγωγης ουτε του τελους (αυτου που ερχεται, χαωτικο).

2 Συμφωνα με την χρηση της λεξης «κακοφανισμος» απο τον Νιτσε σε ολο το Ταδε Εφη Ζαρατουστρα.

Αιρετικοί διανοούμενοι

Οι διανοούμενοι υπήρξαν ανέκαθεν οι στυλοβάτες του συστήματος. Αυτοί που του έδιναν την ηθική και επιστημονική δικαίωση (κλασσικό παράδειγμα για την εποχή του υπήρξε ο Χέγκελ). Υπήρξαν όμως και πολλοί διανοούμενοι (επιστήμονες, φιλόσοφοι, συγγραφείς κλπ) που υποστήριξαν τον αναρχισμό με λόγια και με πράξεις χωρίς να ταυτιστούν απόλυτα μαζί του ή με τις επικρατούσες τάσεις του. Η επιρροή αυτών των επαναστατών υπήρξε σημαντική.

ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ

«Όποτε οι άλλοι συμφωνούν μαζί μου, αισθάνομαι ότι δεν πρέπει να έχω δίκιο.», Όσκαρ  Ουάιλντ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Οι διανοούμενοι υπήρξαν ανέκαθεν οι στυλοβάτες του συστήματος. Αυτοί που του έδιναν την ηθική και επιστημονική δικαίωση (κλασσικό παράδειγμα για την εποχή του υπήρξε  ο Χέγκελ). Υπήρξαν όμως και πολλοί διανοούμενοι  (επιστήμονες, φιλόσοφοι, συγγραφείς κλπ)   που υποστήριξαν τον αναρχισμό με λόγια και με πράξεις  χωρίς να ταυτιστούν απόλυτα μαζί του ή με τις επικρατούσες τάσεις του. Η επιρροή αυτών των επαναστατών υπήρξε  σημαντική. Σήμερα δεν έχουν όμως  το στάτους  επαναστατών όπως π.χ. ο Μπακούνιν και ο Μαλατέστα.  Αυτό γίνεται   πιστεύω για  δύο βασικούς λόγους. Πρώτον πολλοί  απ’ αυτούς  τους διανοούμενους  είχαν σημαντική συνεισφορά (επιστημονική, καλλιτεχνική και  ανθρωπιστική) στην πορεία του δυτικού πολιτισμού και  έτσι  η αστική προπαγάνδα  αποκρύβει τη δράση που εκείνοι  είχαν   σαν αναρχικοί  και επαναστάτες. Ότι δεν κολλάει με την κυρίαρχη  εικόνα της εξουσίας  πρέπει να σβηστεί .’Ένα γενικό και  διαχρονικό παράδειγμα αποτελεί  το πώς πολλές φορές  το underground του χθες γίνεται η αναγνωρισμένη και καθαγιασμένη τέχνη του σήμερα (συχνά  δεν αναφέρονται  καν οι underground ή  και αναρχικές  ρίζες κάποιας καλλιτεχνικής τάσης που έγινε με το χρόνο κυρίαρχη).

Δεύτερον, μία μερίδα αναρχικών, λόγω άγνοιας ή στενότητας σκέψης (ειδικά σε ζητήματα πολιτικής καθαρότητας), θεωρούν λανθασμένα ότι αναρχισμός αποτελεί ένα συγκεκριμένο και απόλυτο κίνημα. Ότι μόνο συγκεκριμένοι διανοητές πρέπει να διαβαστούν, ενώ άλλοι δεν αξίζουν κλπ. Έτσι όμως καταλήγουν να πιστεύουν σε ένα δόγμα. Μοιραία το ενδιαφέρων στη μελέτη έχουν μονοπωλήσει συγκεκριμένοι μεγάλοι διανοητές και επαναστάτες όπως ο Μπακούνιν, ο Κροπότκιν και ο Στίρνερ.

 Ο αναρχισμός όμως δεν αποτελεί ένα συνεκτικό και μονολιθικό κοινωνικό κίνημα. Η δύναμη του αναρχισμού βρίσκεται στην αιρετική του δύναμη. Θα  παρουσιάσουμε  στη συνέχεια κάποιους διανοητές που παρά τα αναρχικά τους πιστεύω, μείνανε σχετικά παραγκωνισμένοι μέσα στην ιστορία του αναρχισμού και αποτελούν  αιρετικούς διανοουμένους που δε συμβιβάστηκαν με την εξουσία, όπως έκανε η πλειοψηφία των «ανθρώπων των γραμμάτων».

ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ

Ένα πρώτο παράδειγμα είναι ο  Ότο Γκρος (1877-1920) που ήταν ένας Αυστριακός ψυχαναλυτής. Αρχικά ήταν μαθητής του Σίγκμουντ Φρόιντ και αργότερα έγινε αναρχικός και εντάχθηκε στην ουτοπική κοινότητα Ascona. Ο Γκρος επηρέασε τους ντανταιστές. Σε επιστημονικό όμως επίπεδο, οι απόψεις του εξοστρακίστηκαν από το ψυχαναλυτικό κίνημα και δεν έχει  συμπεριληφθεί στην ιστορία της ψυχανάλυσης. Βέβαια ο Γκρος ήταν πρωτοπόρος της σεξουαλικής απελευθέρωσης  και της  αντι-ψυχιατρικής. Βασικά ο  Γκρος  απόρριψε  την άποψη του Φρόυντ ότι η ψυχολογική καταπίεση  των ενστίκτων έχει  θετικές συνέπειες (καθώς  σύμφωνα με τον Φρόυντ συνεισφέρει  στην πρόοδο  του πολιτισμού). Επηρέασε πολύ τον Carl  Jung. Γενικά πέρα από τον γεωγράφο Κροπότκιν και τον Τσόμσκι, ελάχιστοι αναρχικοί λόγω της  αντικομφορμιστικής  τους στάση, αναγνωρίζονται από την επιστημονική κοινότητα ακόμα και αν η συνεισφορά τους υπήρξε μεγάλη. Ο Γκρος πέθανε από πείνα το 1920. Στην πρόσφατη ταινία του Κρονεμπέργκ  «A dangerous method»  όπου παρουσιάζεται σαν ενδιαφέρων ανατρεπτική προσωπικότητα, δεν αναφέρεται ότι υπήρξε αναρχικός…

Για τον Οσκαρ Ουάλντ πολλά είναι γνωστά. Παραδόξως οι αναρχικές του τάσεις αποσιωπούνται. Τον  θυμούνται σήμερα σαν μεγάλο συγγραφέα και πρωτοπόρο στη σεξουαλική απελευθέρωση. Η ομοφυλοφιλία του προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην εποχή του. Ο Ουάιλντ συνδέθηκε με τον ποιητή Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας. Πατέρας του  ήταν ένας Μαρκήσιος, τον οποίο ο Ουάιλντ μήνυσε μετά από προσωπικές επιθέσεις του μαρκήσιου. Η πράξη του Ουάιλντ στράφηκε τελικά εναντίον του, καθώς βρέθηκε ο ίδιος κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία. Καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών. Η περίοδος της φυλάκισης επέδρασε στην υγεία του Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος. Οι εμπειρίες του στη φυλακή καταγράφτηκαν στο συγκλονιστικό ποίημα «Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ».

 «Μες στη φυλακή του Ρήντινγκ, κοντά στη πόλη, είν' ένας ατιμασμένος τάφος. Μες σ'  αυτόν κείτεται ένας άνθρωπος που η άγρια φλόγα τονε λυώνει, τυλιγμένος σ' ένα σεντόνι που 'χε το χρώμα της φωτιάς κι ο τάφος του δεν έχει λουλούδια, μήτε κι όνομα. Εκεί ας κοιμάται ως τη μέρα που ο Χριστός θα καλέσει τους νεκρούς από τους τάφους να ξυπνήσουνε. Δεν οφελούνε σ' αυτόνε στεναγμοί, σπαραγμός και δάκρια. Ο άνθρωπος είχε σκοτώσει ό,τι αγαπούσε κι έπρεπε να πεθάνει. Και καθένας σκοτώνει ό,τι αγαπά κι όλοι ας ξέρουμε πως ο νέος σκοτώνει με τα μάτια γεμάτα μίσος, άλλοι με χαϊδευτικά λόγια, ο δειλός μ' ένα φιλί κι ο αντρείος με το σπαθί.»

Στο «Η ψυχή του ατόμου κάτω από το σοσιαλισμό » (1891) ο Όσκαρ Ουάιλντ αναπτύσσει  τις αναρχικές του απόψεις. Στον καπιταλισμό οι άνθρωποι είναι  δυστυχισμένοι. Ο αλτρουισμός δε βοηθά γιατί δεν χτυπά την αιτία του προβλήματος: την άνιση κατανομή του πλούτου. Ο ελευθεριακός σοσιαλισμός αντίθετα θα επιτρέψει σε όλους να αναπτύξουν τα χαρίσματα της ψυχής τους (καθώς  ο αγώνας για τα προς  το  ζην  και ο μόχθος καταστρέφουν τις  πιο θετικές πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου) και έτσι να φτάσουν μέσα από το σοσιαλισμό σε ένα υγιή ατομικισμό. Τι είναι όμως αυτός ο ατομικισμός κατά τον Όσκαρ Ουάιλντ? Για τον Ουάιλντ  λοιπόν ο  ελευθεριακός σοσιαλισμός θα επιτρέψει στο άτομο να πραγματωθεί σαν καλλιτέχνης. Στην τέχνη βρίσκεται η κορύφωση της ανθρώπινης ζωής. Η τέχνη είναι ατομικισμός σύμφωνα με τον Ουάιλντ.  Στο «Βέρα η μηδενίστρια» ο Ουάιλντ περιγράφει τον αγώνα των ρώσων μηδενιστών ενάντια στην τυραννία. Τέλος τον  ρόλο που  έπαιξαν οι πολιτικές του απόψεις (εκτός από τις ερωτικές του προτιμήσεις) στην καταδίκη του, είναι κάτι που δε γνωρίζω και μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ. Σίγουρα όμως με κάνει να αναρωτηθώ η υπόθεση του τι θα γινόταν αν στη θέση του Ουάιλντ βρίσκονταν κατηγορούμενος κάποιος φιλοβασιλικός και φιλοκαθεστωτικός  δανδής.

Τον Τολστόι στις μέρες μας το θυμούνται σαν μεγάλο συγγραφέα. Ήταν όμως από τους βασικούς εμπνευστές του κινήματος των Αναρχοχριστιανών. Το έργο του Λέοντα Τολστόι «Η βασιλεία του Θεού είναι μέσα σας» είναι ένα βασικό έργο στην κατανόηση του αναρχοχριστιανισμού. Ο αναρχοχριστιανισμός του Τολστόι είναι πιο κοντά στον αναρχοκομμουνισμού του Κροπότκιν, αν και είναι πασιφιστικός. Ο Γκάντι επηρεάστηκε πολύ από τον Τολστόι οπότε αν και έμμεσα ο αναρχοχριστιανισμός επηρέασε τις μεγάλες πολιτικές εξελίξεις στην Ινδία. Ο Ντοστογιέφσκι, ένας άλλος μεγάλος ρώσος συγγραφέας, στην αρχή της  ζωής του υπήρξε ουτοπικός σοσιαλιστής. Συνελήφθηκε  από τον τσαρική αστυνομία και υπέστη απίστευτα βασανιστήρια. Μάλιστα  έζησε και μια εικονική εκτέλεση . Στη συνέχεια της ζωής του έγινε υποστηρικτής του Τσάρου!

Ο Καρυωτάκης δεν υπήρξε αναρχικός αν και μετάφρασε ποίηση αναρχικών (και αυτό για τη συγκεκριμένη εποχή  λέει πολλά). Η εικόνα του καταθλιπτικού και απολίτικου καλλιτέχνη αποτελεί σαφής ιστορική  παραχάραξη. Μια παραχάραξη που έπραξε η αστική τάξη σε ένα από τους μεγαλύτερους επικριτές της. Ο πεσιμισμός της ποίησης του  ήταν κοινωνικός πεσιμισμός. Είχε επίσης  χιουμοριστική πλευρά καθώς  έβγαζε σατιρική εφημερίδα κι έγραψε επιθεωρήσεις. Στηλίτευσε ανελέητα  την εξουσία. Είχε υποστεί άπειρες  διώξεις από τους προϊσταμένους του στη δημόσια διοίκηση. Υπήρξε συνδικαλιστής και  δεν συνδιαλέχτηκε με την κεντρική εξουσία, γι' αυτό και μετατέθηκε στην Πάτρα και τέλος  στην  Πρέβεζα, όπου αυτοκτόνησε. Ο Καρυωτάκης μάλλον αυτοκτόνησε όχι γιατί ήταν καταθλιπτικός  αλλά  για να αποφύγει να νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική, καθώς έτσι θεράπευαν τότε τη σύφιλη  την οποία ο Καρυωτάκης είχε κολλήσει νεότερος. Είχε έντονα κριτική ματιά και υποστήριζε πάντα προοδευτικές απόψεις (είχε προασπιστεί μάλιστα σθεναρά τους πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστροφής). Πολλά κείμενα του Καρυωτάκη ήταν πολιτικά ρεπορτάζ.

  «Βέβαια. Έπρεπε να σκύψω μπροστά στον ένα και, χαϊδεύοντας ηδονικά το μαύρο σεβιότ – παφ, παφ, παφ -, “έχετε λίγη σκόνη” να ειπώ “κύριε Άλφα”. Ύστερα έπρεπε να περιμένω στη γωνία, κι όταν αντίκριζα την κοιλιά του άλλου, αφού θα’χα επί τόσα χρόνια παρακολουθήσει τα αισθήματα και το σφυγμό της, να σκύψω άλλη μια φορά και να ψιθυρίσω εμπιστευτικά : “Αχ, αυτός ο Άλφα, κύριε Βήτα”… Έπρεπε να σκύψω, να σκύψω, να σκύψω. Τόσο που η μύτη μου να ενωθεί με τη φτέρνα μου. Έτσι βολικά κουλουριασμένος, να κυλώ και να φθάσω. Κανάγιες !Το ψωμί της εξορίας με τρέφει. Κουρούνες χτυπούν τα τζάμια της κάμαράς μου. Σε βασανισμένα στήθη χωρικών βλέπω να δυναμώνει  η πνοή που θα σας σαρώσει.»

Ο Φραντς Κάφκα που στις μέρες μας αποτελεί κάτι σαν εθνικό προϊόν και σύμβολο της Τσεχίας, υπήρξε αντιεξουσιαστής με τον τρόπο του. Για τον Κάφκα έχουν πει ότι υπήρξε αρνητικός αναρχικός με την έννοια ότι έβλεπε τη φρίκη της κρατικού ολοκληρωτισμού και έγραψε γι’αυτήν  αλλά δεν υπήρξε επαναστάτης της δράσης. Σίγουρα είχε διαβάσει Κροπότκιν και είχε παρευρεθεί σε κάποιες ομιλίες αναρχικών στη Πράγα.

Ο Αλμπέρ Καμύ είναι γνωστός υπαρξιστής συγγραφέας συνεχιστής και μαθητής του Κάφκα. Υπήρξε επίσης στηλιτευτής του ολοκληρωτισμού και ανθρωπιστής. Ο  Καμύ στο κλασσικό του έργο «Ο εξεγερμένος άνθρωπος»,  υπήρξε  θετικός απέναντι  στο αναρχικό κίνημα χωρίς να ασπάζεται απόλυτα τον αναρχισμό. Πρέσβευε ότι η βία των επαναστατών πρέπει να είναι αμυντική και ποτέ εκδικητική. Δικαιοσύνη και δημοκρατία πρέπει να πηγαίνουν μαζί αλλιώς η επανάσταση είναι καταδικασμένη. Πίστευε στην ηθική ανωτερότητα της  δημοκρατίας που θα βασίζεται στην εργατική και κοινωνική αυτοδιαχείριση.

Ο Όργουελ που έγραψε ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία του προηγούμενο αιώνα  το «1984», είχε επηρεαστεί από τον αναρχισμό και μάλιστα στο «Πεθαίνοντας στην Καταλονία» υποστήριξε τους αναρχικούς στην αιματηρή τους κόντρα με το ισπανικό κουμουνιστικό κόμμα στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου. Ο ίδιος είχε υπηρετήσει στις γραμμές του φιλοτροτσκιστικού Poum  που πολεμούσε μαζί στα χαρακώματα με τους αναρχικούς πολιτοφύλακες. Δήλωνε με μια δόση αυτοσαρκασμού (?) ότι πολιτικά ήταν ένας αναρχικός τόρης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο καλλιτεχνικός αναρχισμός του Ουάιλντ και ο αναρχοχριστιανισμός του Τολστόι δε θα μπορούσαν να έχουν μέλλον στο βάρβαρο 20ο  αι. Πόσο μάλλον στον 21ο αι. Ο αρνητικός αναρχισμός του Κάφκα δεν έχει πολλά να προσφέρει πια. Το θέμα δεν είναι να μελετήσουμε τον ολοκληρωτισμό αλλά πώς να τον αλλάξουμε. Αυτό δε σημαίνει ότι αμφισβητούμε τη συνεισφορά των παραπάνω επαναστατών διανοούμενων. Το αντίθετο. Η αλήθεια είναι ότι πράξανε ότι μπορούσαν για να αντιπαλέψουν  την αστική μιζέρια και το ψέμα (αν και αυτό δε φτάνει πάντα για να αλλάξει ο κόσμος). Κοινό τους γνώρισμα υπήρξε η ασυμβίβαστη  τους  πίστη στην ανατροπή. Η αστική κοινωνία έκανε αρχικά τα πάντα για να τους εκμηδενίσει. Και μετά, τα πάντα για να τους αφομοιώσει (συνήθως  μετά  θάνατον). Κάπου είχα διαβάσει ότι ναι μεν βάλανε τον Καρυωτάκη στα σχολικά βιβλία, αλλά τα ποιήματα του μοιάζουν να ασφυκτιούν εκεί. Θέλουν να δραπετεύσουν, οι συγκεκριμένες σελίδες που περιέχουν τα ποιήματα του, φαίνονται σαν να θέλουν να πετάξουν μακριά.

Τρόμος και εξουσία

ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ



Τι είναι ο τρόμος; Είναι η ακραία μορφή φόβου. Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που προκαλείται από μια απειλή. Είναι μία φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού που κάνει τα ζώα είτε να κινηθούν γρήγορα μακριά από τον τόπο της απειλής ή , αναλόγως με την περίπτωση,τα προετοιμάζει για να μείνουν και να αντιμετωπίσουν-πολεμήσουν τον κίνδυνο. Έτσι ο φόβος είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τον κίνδυνο και να προσπαθούμε να τον αντιμετωπίσουμε ή απλά να την κοπανήσουμε. Σκοπός του είναι η επιβίωση.

Σε ακραίες περιπτώσεις του φόβου, όταν μιλάμε δηλαδή για τρόμο, ο άνθρωπος παραλύει. Καμία αντίδραση δεν είναι δυνατή.Η εξουσία έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές τον τρόμο για να επιβληθεί. Η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Άλλωστε τι σημαίνει κράτος στα αρχαιοελληνικά; Στην ελληνική μυθολογία το Κράτος ήταν η προσωποποίηση της ωμής εξουσίας κάθε μορφής. Το Κράτος, η Βία, ο Ζήλος και η Νίκη αναφέρονται από τον Ησίοδο στη Θεογονία του ως αδέλφια.





ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ. Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ



Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι εύκολο να διαχωρίσεις την ιστορία του ανθρώπου από

τον τρόμο . Αναλογιστείτε τον τρόμο του πρωτόγονου απέναντι σε μία γιγάντια

αρκούδα. Ή απέναντι σε έναν άλλο άνθρωπο που τον έχει νικήσει και είναι έτοιμος να

τον σκοτώσει . Αλλά από την αρχαιότητα που ο πολιτισμός αρχίζει να κάνει τα

πρώτα του βήματα, ο τρόμος γίνεται πιο εκλεπτυσμένος. Γίνεται όργανο επιβολής

στα χέρια του ιερατείου και των βασιλιάδων.



Ο μύθος του Μινώταυρου και οι θυσιαζόμενοι Αθηναίοι συμβολίζουν την

αξία της χρήσης του τρόμου με σκοπό την επιβολή απέναντι σε εσωτερικούς

και εξωτερικούς εχθρούς. Επίσης οι σταυρώσεις των επαναστατών σε δημόσια

θέα δεν είχαν άλλο σκοπό, παρά να ενσταλάξουν τον τρόμο στους υπηκόους.

Τα φρικώδη θεάματα στο Κολοσσαίο της Ρώμης έκαναν ακριβώς το ίδιο. Οι θυσίες

των Μάγια προκαλούσαν σοκ και δέος στους πιστούς. Οι παπάδες , οι ιερείς , οι

βασιλιάδες είχαν πάντα το δικαίωμα να σταυρώσουν, να βασανίσουν, να θυσιάσουν

τον εχθρό ή και έναν πιστό υπήκοο (για να καλλιεργείται ακόμα περισσότερο ο τρόμος

ανάμεσα στους πιστούς, ώστε κανείς να μη σκεφτεί να επαναστατήσει). Ο Θεός, ένας

θεός του τρόμου και της εξουσίας παντού επέβαλλε την τιμωρία και την ταπείνωση.

Έτσι προόδεψε η ανθρωπότητα…



Ακόμα και ο χριστιανισμός, που παρουσιάζεται σαν την θρησκεία της αγάπης , τι

άλλο είναι πλέον από μία θρησκεία του τρόμου; Αφού οι χριστιανοί πατέρες (εκείνοι

που τα είχαν πιο καλά με τους Ρωμαίους δηλαδή),

νίκησαν τις χριστιανικές γνωστικές σέκτες που καλούσαν

σε επανάσταση ενάντια στον τότε σάπιο κόσμο, η

εκκλησία τελικά έγινε ο στυλοβάτης του συστήματος. Το

αποτέλεσμα ήταν να αλλοιωθεί βεβαίως, το αρχικό

επαναστατικό μήνυμα του πρωτοχριστιανισμού, που

ήταν ουσιαστικά ένα ριζοσπαστικό μείγμα ιδεών των

νεοπλατωνιστών, των Εσσαίων, των γνωστικιστών κλπ.

και όχι αυτό το μονολιθικό και απόλυτο δόγμα που

ονομάζεται σήμερα χριστιανισμός.



Πώς καλλιεργούσε τον τρόμο η εκκλησία; Μα βέβαια με την κόλαση όπου όλοι οι

«κακοί» θα βασανίζονταν αιώνια. Αλλά ο τρόμος δεν ήταν ζήτημα εσωτερίκευσης του

πιστού μόνο. Η εκκλησία τον εφάρμοσε σε όλους τους εχθρούς της. Με σταυροφορίες

στην Ανατολή (όπου στην κατάληψη της Ιερουσαλήμ οι νικητές σταυροφόροι έφαγαν

κάποιους από τους χαμένους!), αλλά και στην Ευρώπη ενάντια στους καθαρούς

(μεσαιωνικούς γνωστικιστές με κομμουνιστικές τάσεις) της Γαλλίας και αργότερα

ενάντια στα κινήματα των αναβαπτιστών και λοιπών χιλιαστών. Τα ίδια έκαναν

όλες οι κυρίαρχες θρησκείες στους επαναστάτες, στους αιρετικούς, στους

διαφορετικούς και στους φτωχούς.



Βέβαια δεν καταφεύγει πάντα η εξουσία στον τρόμο. Χρησιμοποιεί και άλλες μεθόδους όπως είναι ο φόβος ή οι υποσχέσεις. Όπωςήδη αναφέραμε ο τρόμος προκαλεί παράλυση. Γι’ αυτό και χρησιμοποιείται από τους εξουσιαστές που έτσι επιβάλλονται στους σοκαρισμένους και άβουλους υπηκόους τους. Ο τρόμος όμως μπορεί να έχει και άλλες συνέπεις. Γιατί είναι επίσης γνωστό ότι "Το πληγωμένο θηρίο είναι το πιο επικίνδυνο". Με άλλα λόγια η συνταγή του τρόμου και δεν έχει πάντα επιτυχία και μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετες από τις προσδοκούμενες συνέπειες. Αν ο τρόμος ήταν η μόνη πολιτική άσκησης, τότε αργά ή γρήγορα ο λαός θα επαναστατούσε. Επίσης με τον τρόμο δεν μπορείς να έχεις παραγωγικούς υπηκόους. Έτσι συμπεραίνει κανείς ότι είναι καλύτερο για τους εξουσιαστές να έχουν «χαρούμενους» υπηκόους παρά τρομαγμένους και άβουλους. Στον τρόμο καταφεύγει η εξουσία συνήθως όταν βλέπει ότι αμφισβητείται και κάθε άλλο μέσο επιβολής δεν αποδίδει. Όπως και να έχει, είναι κατανοητό ότι η επιβολή του τρόμου είναι ένα βασικό πολιτικό εργαλείο.





ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ



‘Όταν η δύναμη των θρησκειών ξεθώριασε, κυρίως μετά το Διαφωτισμό και τη

Γαλλική Επανάσταση (όσο αφορά βεβαίως τη Δύση, γιατί σε μεγάλο κομμάτι της

υφηλίου ισχύει ακόμα το τρίπτυχο τρόμος-θρησκεία-εξουσία), οι πολιτικοί έπρεπε να

ασκήσουν την εξουσία με αποκλειστικά πολιτικά και κοινωνικά μέσα. Γενικά η δυτική

κοινωνία, κυρίως μεταπολεμικά, επέλεξε την «ήπια» μέθοδο επιβολής (τουλάχιστον

ως προς το εσωτερικό, γιατί στην εξωτερική πολιτική τα πράγματα είναι αλλιώς) και

δεν κατέφυγε στον ασφυκτικό έλεγχο των ολοκληρωτικών καθεστώτων που πόνταραν

πολύ στον τρόμο των υπηκόων τους (δεν είναι τυχαίο που ο ολοκληρωτισμός-

φασισμός, σταλινισμός και ναζισμός κυρίως- έγινε συνώνυμο του τρόμου σε τέτοιο

βαθμό που η μία έννοια να φέρνει κατευθείαν στο μυαλό την άλλη). Πάραυτα σε

περιόδους που το κεφάλαιο επιτίθεται στην εργατική τάξη και ο καπιταλισμός

περνά σε μία ολοκληρωτική φάση (ολοκληρωτικός νεοφιλελευθερισμός ή

ολοκληρωτικός καπιταλισμός), οι μέθοδοι των δυτικών κρατών αλλάζουν και

ομοιάζουν (χωρίς να ταυτίζονται) με αυτές των φασιστικών καθεστώτων.



Όπως και να έχει, οι δυτικές «δημοκρατίες» έχουν επενδύσει πολλά στον ψυχολογικό

παράγοντα και στην προπαγάνδα (ψυχολογικός πόλεμος). Σε περιόδους κρίσης αυτός

ο ψυχολογικός πόλεμος γίνεται πιο έντονος και ασκείται κυρίως μέσω των ΜΜΕ και

των πολιτικών δυνάμεων. Ένα παράδειγμα είναι η Ελλάδα. Η κυβέρνηση εφάρμοσε

τεχνικές που προήγαν τον τρόμο σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Μαζί λοιπόν με

τις βίαιες περικοπές μισθών, τις απολύσεις, τα χαράτσια κλπ εφάρμοσε κυριολεκτικά

μία καταστροφολογική προπαγάνδα για την αναγκαιότητα αυτών των μέτρων. Ο

πανικός που δημιουργήθηκε μαζί με τη βίαιη κλοπή της περιουσίας του λαού, είχαν

σαν αποτέλεσμα να οδηγηθεί πολύς κόσμος στην αυτοκτονία, ενώ παρουσιάστηκε και

ραγδαία άνοδος της εγκληματικότητας. Ταυτόχρονα επιχειρήθηκε

αποπροσανατολισμός του κόσμου από τα προβλήματά του και προσπάθεια να

στραφεί η οργή απέναντι στους μετανάστες. Τα ρατσιστικά κρούσματα εκτοξεύτηκαν

στα ύψη , ενσταλάζοντας τον τρόμο στις καρδιές των αλλοδαπών. Βέβαια μόνο με

τέτοια τρομώδη μέσα μπορούσαν να περάσουν τόσο απεχθή νεοφιλελεύθερα μέτρα. Η

μέθοδος αυτή εφαρμόζεται και αλλού, όπου ο νεοφιλελευθερισμός επιβάλλει

ολοκληρωτικές μορφές καπιταλισμού.



Ο φόβος της επανάστασης ταυτόχρονα οδηγεί το κράτος να επιβάλλει την

αστυνομοκρατία. Βλέπουμε εδώ ότι ένα δυτικό νεοφιλελεύθερο κράτος μιμείται

φασιστικές μεθόδους (ανάγκη για απόλυτο εσωτερικό έλεγχο) χωρίς όμως να

ταυτίζεται με το φασισμό απόλυτα, αφού άλλα στοιχεία το διαχωρίζουν. Έτσι δεν

έχουμε στρατοκρατορία , έχουμε φαινομενική ελευθερία του τύπου κλπ . Οι δόσεις

τρόμου που χρησιμοποίει το κάθε κράτος στη διαμόρφωση της πολιτικής του,

καθορίζονται από τις εκάστοτε συνθήκες. Άλλωστε, όπως προείπαμε, κανένα

καθεστώς δεν μπορεί να ποντάρει αποκλειστικά στον τρόμο. Ειδικά αν έχει σκοπό

να μείνει και να μην ανατραπεί, πέφτοντας θύμα της ίδιας του της ακρότητας. Τα

παραδείγματα δεν είναι και λίγα. Αναφέρω χαρακτηριστικά τη Γαλλική Επανάσταση

αλλά και τη Ρωσική του 1917, όπου οι επαναστάτες ανταπέδωσαν τον τρόμο στην

εξουσία. Βλέπε πχ . το κράτος τρόμου που επέβαλαν οι Ιακωβίνοι, όπου χιλιάδες

αριστοκράτες εκτελέστηκαν και από «κυνηγοί» έγιναν τα θηράματα. Βέβαια

λαμβάνοντας υπ΄όψη ότι και στους ολοκληρωτισμούς υπάρχουν διαβαθμίσεις, είναι

πιθανό σε μελλοντικό χρόνο ο ολοκληρωτικός νεοφιλελευθερισμός να περάσει σε πιο

ακραίους τρόπους δράσης, εάν αυτό είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του,

φθάνοντας στο επίπεδο των φασιστικών και των ναζιστικών καθεστώτων.



Τέλος, στον πόλεμο παράδειγμα τρόμου είναι τα τυφλά χτυπήματα ενάντια στους

αμάχους. Σκοπός είναι να σπάσει το ηθικό του «εχθρικού» λαού. Επίσης τρόμος είναι

και η ολοκληρωτική καταστροφή ενός εχθρού, ώστε να παραδειγματιστούν άλλοι

εχθροί. Για παράδειγμα το 1944 ο Χίτλερ διέταξε τον ολοκληρωτικό αφανισμό της

Βαρσοβίας και την εκτέλεση όλων των κατοίκων της μετά τη νίκη των ναζί στην

εξέγερση της Βαρσοβίας. Τελικά δεν πέθαναν όλοι (πάντως διακόσιες χιλιάδες

κάτοικοι υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους), αλλά μπουλντόζες γκρέμισαν

ολοσχερώς την πόλη ώστε να παραδειγματιστούν όσοι ήθελαν να εξεγερθούν στην,

υπό ναζιστική κατοχή, Ευρώπη. Οι σύμμαχοι δεν πήγαν πίσω. Βομβάρδισαν μια πόλη

Γερμανών αμάχων και προσφύγων, τη μαρτυρική Δρέσδη, χωρίς να υπάρχει

στρατηγικός σκοπός. Οι νεκροί ήταν δεκάδες χιλιάδες. Πρόσφατα η υφήλιος είδε το video με το λυντσάρισμα του Καντάφι. Εύκολα κάποιος καταλαβαίνει το σκοπό που επιτελεί αυτό το φρικαλέο μήνυμα σε όλους τους αποδέκτες - παγκόσμιους πολίτες.



ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Από τα αρχαία χρόνια η τέχνη περιέχει στοιχεία τρόμου.

Κλασσικά παραδείγματα είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.

Ιστορίες τρόμου κυριαρχούν στις λαϊκές κουλτούρες

διαχρονικά. Ακόμα και τα παραμύθια περιέχουν στοιχεία

εκφοβισμού των παιδιών (δεν είναι τυχαίο ότι στις μέρες μας

και όσο αφορά την τέχνη του φανταστικού υπάρχει σαν

διακριτή υποκατηγορία το παραμύθι τρόμου).



Η λογοτεχνία του τρόμου εμφανίζεται ουσιαστικά με τους

ρομαντικούς, τον Πόε και τη Σέλλευ. Θα γιγαντωθεί με τα

χρόνια. Έργα αθάνατα που χαρακτηρίζουν μία εποχή . Στον

κινηματογράφο τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά. Τα θρίλερ και το σινεμά φρίκης

θα υπάρξουν ξεχωριστά είδη κινηματογράφου και ορισμένες από τις ταινίες τρόμου

θα σημειώσουν τεράστια εισπρακτική επιτυχία, αλλά και θα αποτελέσουν

πολιτισμικά φαινόμενα (Δράκουλας, Φρανκενστάιν κλπ).



Πριν χρόνια είχα διαβάσει μία αρνητική άποψη για τον Χιτσκοκικό κινηματογράφο.

Εκείνη η κριτική λοιπόν έθαβε τον Χίτσκοκ, κάτι που τότε μου έκανε εντύπωση και το

βρήκα υπερβολικό. Ήξερα βέβαια ότι ο Χίτσκοκ ήταν ένας άχρωμος άνθρωπος,

συντηρητικός, ο οποίος, πριν γίνει διάσημος, γύριζε στη διάρκεια του 2ου

παγκοσμίου πολέμου προπαγανδιστικές ταινίες για τη Μεγάλη Βρετανία. Ο Dario

Argento (μετρ των ταινιών splatter και του ιταλικού giallo) άλλωστε τον είχε

αποκαλέσει συντηρητικό άνθρωπο.



Με τα χρόνια δε θα μπορούσα παρά να δώσω και κάποιο δίκιο σε εκείνη την αρνητική

κριτική. Βασικό της επιχείρημα ήταν η υπόθεση ότι τα θρίλερ αποπροσανατολίζουν

τον κόσμο από τα πραγματικά του προβλήματα και τον στρέφουν στο φόβο απέναντι

στον συνάνθρωπό του. Και σίγουρα αυτό το επιχείρημα έχει βάση. Σημαντικά θέματα

όπως είναι το ταξικό δε θίγονται καθόλου στα περισσότερα θρίλερ, αλλά αντίθετα

εδραιώνεται ο φόβος για τον συνάνθρωπό μας ή για το υπερφυσικό. Έχετε ποτέ

αναρωτηθεί γιατί στη Σοβιετική Ένωση που καλλιεργούνταν, έστω υποκριτικά, το

κολεκτιβιστικό πνεύμα, αυτός ο κινηματογράφος δεν είχε προώθηση; Θα μπορούσε να

έχει μέλλον μόνο σε κοινωνίες που ο επίσημος κανόνας είναι ο ένας να ανταγωνίζεται

τον άλλο.



Εδώ που τα λέμε δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που ο κινηματόγραφος έκανε άθελά

(?) του συντηρητική πολιτική. Ο «Εξορκιστής» έστειλε πολλούς στην εκκλησία αφού

τους έκανε να πιστέψουν στο διάβολο. Ο «Σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι»

στιγμάτισε σαν διαβολικούς (κόντρα στις επιστημονικές απόψεις) τους ψυχοπαθείς

και έκανε τους σχιζοφρενείς συνώνυμο των δολοφόνων στα μάτια της κοινής γνώμης.

Τόσα θριλεράκια της πλάκας άλλωστε που γυρίζονται, τι άλλο σκοπό μπορούν να

έχουν από το να κάνουν τον μέσο άνθρωπο να κάτσει σπίτι του; Φοβισμένος και

άβουλος καθώς το κακό παραμονεύει. Τα θρίλερ σε κάνουν να νιώθεις ανασφαλής και

ότι ο συνάνθρωπός σου είναι πιθανώς εγκληματίας. Έτσι αυξάνεται η ανάγκη για

αστυνόμευση.



Σε προηγούμενό μας άρθρο είχαμε θίξει το ζήτημα της

χρησιμοποίησης της δυστοπίας από την εξουσία για

πολιτικά οφέλη . Το ίδιο πιστεύω ότι γίνεται και στην

περίπτωση του κινηματογράφου, αλλά και της λογοτεχνίας

του τρόμου. Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις , όπου

σκηνοθέτες και συγγραφείς ασχολήθηκαν μέσα από τον

τρόμο με σοβαρά θέματα κριτικής και αμφισβήτησης της

εξουσίας (όπως ο Ρομέρο με την κινηματογραφική του σειρά

για Ζόμπι που αποτελεί μία κριτική στην καταναλωτική

κοινωνία). Ούτε βέβαια μπορούμε να αμφισβητήσουμε τα

τρομερά υπαρξιακά ζητήματα που αναδεικνύονται μέσα από τη μυθολογία του τρόμου.



Η αγωνία του Λάβκραφτ για τον εξώκοσμο τρόμο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως και τα splatter του Φούλτσι για τις μετα-αποκαλυπτικές αναζητήσεις τους.

Αυτό όμως που οφείλουμε να επισημάνουμε είναι ότι ο τρόμος σαν τέχνη σίγουρα

μπορεί να χρησιμεύσει ως μηχανισμός προπαγάνδας της εξουσίας.





ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ο τρόμος και η εξουσία είναι έννοιες αλληλένδετες. Ίσως το ένα φαινόμενο

χρειάζεται το άλλο για να επιβιώσει. Ίσως και ο πολιτισμός βασίζεται πάνω σε

θεμέλια τρόμου. Απλά είναι καλύτερο για την εξουσία, αυτό το γεγονός να μη γίνεται

πλήρως κατανοητό από τους υπηκόους.


ZERO GEOGRAPHIC 10

1892 – 1894: Η εξέγερση και η σφαγή στη φυλακή της Καγιέν

Μια σύντομη ιστορία της βίαιης καταστολής της φυλακής της νήσου Καγιέν στη Γαλλική Γουιάνα. Μια εξέγερση ενάντια στη δολοφονία ενός κρατούμενου που την ακολούθησε μια σφαγή αναρχικών από τις Αρχές.

Τα νησιά της Σωτηρίας βρίσκονται στη Καγιέν, σ’ αυτό που ήταν παλιότερα η Γαλλική Γουιάνα στη Νότια Αμερική. Απ’ αυτά τα τρία νησιά – φυλακές (από τα οποία το Νησί του Διαβόλου([1]) είναι το πιο κακόφημο) ήταν προορισμένα από τις γαλλικές αρχές για δύσκολες υποθέσεις, για δραπέτες με αρκετές αποδράσεις στο ενεργητικό τους και για πολιτικούς κρατούμενους. Εκείνη την περίοδο πολλοί αναρχικοί στάλθηκαν σ’ αυτά τα κολαστήρια.

Παρά την παραδεισένια εμφάνισή τους, αυτά τα νησιά, περιτριγυρισμένα από δυνατά ρεύματα και καρχαρίες, ήταν ένα τρομακτικό μέρος για τους κρατούμενους. Κύρια ασχολία των φυλακισμένων εδώ ήταν να ρίχνουν αλατισμένο νερό σε αγριόχορτα που ξεφύτρωναν στους δρόμους και γύρω από τα κτίρια. Εν ολίγοις βασίλευε η πλήξη. Εκτός των κρατουμένων που λόγω παραβάσεων εξέτιαν την ποινή τους στην απομόνωση, στους φυλακισμένους επιτρέπονταν να κυκλοφορούν τη διάρκεια της μέρας, πριν τους κλειδώσουν και τους αλυσοδέσουν την νύχτα. Θα μπορούσε κανείς να αντιληφθεί και να κατανοήσει το γενικότερο κλίμα αυτών των νησιών παρακολουθώντας την ταινία «Ο Πεταλούδας».

Στις αρχές του 1890 παράνομα γράμματα αναρχικών έκαναν την εμφάνιση τους σε μια γαλλική εφημερίδα, καταγγέλλοντας τη μεταχείριση των φυλακισμένων στα νησιά φυλακές (κατά γράμμα «ποινικές αποικίες»). Αναφέρονταν στην έλλειψη ιατρικής περίθαλψης, στην κατάσχεση της αλληλογραφίας, σε αποκρουστικά βασανιστήρια και τιμωρίες.

Το 1892, οι αρχές είχαν σχεδιάσει μια προβοκάτσια, ελπίζοντας να βρούνε πάτημα για να πυροβολήσουν τους αναρχικούς, αλλά αυτό απέτυχε. Το καθεστώς έγινε πιο αυστηρό, και οι υψηλά ιστάμενοι έδωσαν το πράσινο φως στους δεσμοφύλακες να ξεφορτωθούν τους αναρχικούς. Αυτοί συζήτησαν μεταξύ τους ποιος θα δολοφονήσει τον πρώτο αναρχικό.

Τον Σεπτέμβρη του 1894 ο ανθρωποφύλακας Μόσκα δολοφόνησε τον αναρχικό Φρανσουά Μπριέν (Francois Briens). Πριν πεθάνει δήλωσε: «Πεθαίνω για την αναρχία, οι αναρχικοί θα εκδικηθούν για μένα».

Την 21η Οκτώβρη ο ανθρωποφύλακας δολοφονήθηκε όπως του άξιζε, μαχαιρωμένος από ένα στιλέτο μαζί με άλλα τρία τσιράκια του. Οι αρχές ήταν προετοιμασμένες. Ξεκίνησε ένα ανθρωποκυνηγητό χωρίς έλεος. Το πρωί της 22ης ο Σαρλ Ακίλλε Σιμόν (Charles Achille Simon) (γνωστός σαν «Μπισκότο» και «Ραβασόλ Β’») βρέθηκε κρυμμένος σε ένα δέντρο καρύδας.

Ένας στρατιώτης τον έβρισε και κατόπιν τον δολοφόνησε όταν αυτός απάντησε «Ζήτω η Αναρχία». Ο Σιμόν γεννήθηκε στη Λουαρέ (Loiret) το 1873. Μέλος του αναρχικού πυρήνα του Σεν Ντενί (Saint Denis), μαζί με τον αναρχικό της πράξης Ραβασόλ, είχε τοποθετήσει βόμβα στο μέσα στο σπίτι του Μ. Μπενουά (Μ. Benoit), ο οποίος ήταν προεδρεύων δικαστής στη δίκη των αναρχικών Νταρντάρ και Ντεκά (Dardare and Decamp). Αυτοί οι δύο συμμετείχαν στην διαδήλωση της Πρωτομαγιάς στο Κλισύ Λεβαλουά (Clichy Levallois) το 1891. Η αστυνομία επιτέθηκε στη διαδήλωση, και προχώρησε στη σύλληψη των Νταρντάρ και Ντεκά. Ένας άλλος αναρχικός τραυματίστηκε από την αστυνομία ενώ και οι τρεις ξυλοκοπήθηκαν βάναυσα στο τμήμα. Ο Μπενουά απαιτούσε από τους ενόρκους την μακροχρόνια ποινή φυλάκισης των Νταρντάρ και Ντεκά.

Τρεις ακόμη κρατούμενοι – ο Μαρσεβά, ο Λεμπώ και ο Ζυλ Λεό Λωτιέ (Marsevin, Lebault and Jules Leon Leauthier) – πυροβολήθηκαν θανάσιμα, ενώ κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου φώναζαν «Ζήτω η ελευθερία, ζήτω η αναρχία!». Ο Λωτιέ είχε μαχαιρώσει έναν Σέρβο υπουργό, τραυματίζοντας τον σοβαρά, στο Παρίσι το 1893. Είχε καταδικαστεί σε ισόβια καταναγκαστικά έργα στις 23 Φεβρουαρίου το 1894.

Ο Ντερβώ, ο Μπεζιέ, ο Γκαρνιέ και ο Μπενουά Σεβενέ (Dervaux, Boesie, Garnier, and Benoit Chevenet), δολοφονήθηκαν λίγο αργότερα. Έχοντας βρει καταφύγιο σε μια σπηλιά, ο Κερβώ και ο Μαρμ (Kervaux and Marmes), οδηγήθηκαν έξω με τη χρήση καπνού και πυροβολήθηκαν. Την επομένη, το πρωί της 23ης Οκτώβρη, ο Εντουάρντ Ομπά Μαρπώ (Edouard Aubin Marpaux) είχε ακριβώς το ίδιο τέλος. Γεννημένος το 1866 στο Φραισάνς της Τζούρα (Fraisans, Jura), συμμετείχε στην «Αντιπατριωτική Ένωση» καθώς και στην «Ένωση Ενάντια στη Ιδιοκτησία». Ήταν γραμματέας της Συνδικαλιστικής Ένωσης Σφραγιστών. Είχε λάβει μέρος σε επαναστατικές απαλλοτριώσεις μαζί με τον Πίνι([2]). Στις 17 Νοεμβρίου του 1893 παγιδεύτηκε από την αστυνομία αλλά κατάφερε να μαχαιρώσει ένα μπάτσο στη συμπλοκή που ακολούθησε. Καταδικάστηκε σε ισόβια στις 28 Φεβρουαρίου το 1894 για να πεθάνει μόνο λίγους μήνες αργότερα.

Άλλοι αναρχικοί που δολοφονήθηκαν είναι οι Ματτέι, Μαξίμ Λεμπώ, Μεζάρκιλ, Ανρί Πιερ Μυρβέ, Αγκούστο Αλφρέντ Φουγκό, Τίρβουζ και Μπερνάρ Μεμέρ. Οι γιατροί όταν είδαν τα νεκρά σώματα φώναζαν: «Αρκετά! Θα κάνετε την θάλασσα κόκκινη, σταματήστε αυτό το μακελειό!»

Ο Φουγκώ (30) και ο Σεβενέ (28) είχαν μόλις καταδικαστεί για συμμετοχή στην κλοπή δυναμίτη στο Σουαζύ-Σου-Ετιόλ (Soisy-sous-Etiolles([3])) στην οποία είχε συμμετάσχει και ο Ραβασόλ. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Φουγκώ, έδειξε την περιφρόνηση του για την κοινωνία με πολλά ειρωνικά και σαρκαστικά σχόλια. Γεννήθηκε στη Νάντη το 1865 και έχασε τον πατέρα του το 1878. Μαθήτευσε σε τεχνικό σχολείο και έπιασε δουλειά στα ναυπηγεία της Νάντης. Υπήρξε υποψήφιος για την Βουλή των Αντιπροσώπων, μόνο μέχρι να μπορούν οι αναρχικοί να τοιχοκολλούν τις προκηρύξεις τους. Ίδρυσε το Σωματείο Εργατών. Αφήνοντας τα ναυπηγεία, μετακόμισε στο Παρίσι και έπιασε δουλειά στα σιδηρουργεία και στα συνεργεία του Σεντ Ντενί. Έγινε εκδότης της αναρχικής εφημερίδας “Pere Peinard”. Το 1890 καταδικάστηκε για «υποκίνηση σε δολοφονία και λεηλασία», επειδή είχε γράψει σε ένα άρθρο του τα συγχαρητήρια του στον Ρώσο επαναστάτη Στανισλάβ Παντλεύσκι (Stanislaw Padlewsky) που σκότωσε τον προδότη Μιχαήλ Σελίβερστοφ (Mikhail Seliverstoff)([4]). Απέφυγε να εκτίσει την ποινή του ταξιδεύοντας στην Ισπανία και αργότερα στην Ελβετία. Στη Γενεύη, με το όνομα Μάρτιν, εργάστηκε ως πλανόδιος επιχρυσωτής. Απελάθηκε από την Γενεύη και καταδικάστηκε σε 20 χρόνια καταναγκαστικής εργασίας και ο Σεβενέ σε 12 χρόνια καταναγκαστικής εργασίας.

Τα τρυπημένα από τις σφαίρες κορμιά έγιναν βορά για τους καρχαρίες. Επιζώντες αναρχικοί όπως ο Αντέλμ Ζιριέ (Anthelme Girier) υπέφεραν πολλούς μήνες μαρτυρίων πριν πεθάνουν στη φυλακή. Να θυμάστε τα ονόματα αυτών των πεσόντων αναρχικών.



Πηγή: http://libcom.org/history/the-prisoners-revolt-and-massacre-at-cayenne

[1] Στο Νησί του Διαβόλου ήταν φυλακισμένος και ο αναρχικός Κλεμάν Ντυβάλ με ποινή ισόβιων καταναγκαστικών έργων. Το 1901 δραπέτευσε με άλλους 6 και πήγε στη Νέα Υόρκη και επανασυνδέθηκε με το αναρχικό κίνημα και πέθανε σε προχωρημένη ηλικία, 85 χρονών. Επίσης ο περίφημος Μάριους Ζακόμπ από τους «Εργάτες της Νύχτας» καταδικάστηκε σε ισόβια καταναγκαστικά έργα στο Νησί του Διαβόλου, όπου ο διευθυντής του τον χαρακτήρισε ως τον πιο επικίνδυνο κρατούμενο που υπήρξε ποτέ. Επιχείρησε να δραπετεύσει 17 φορές και πέρασε 5 χρόνια στην απομόνωση, τα 2 από αυτά αλυσοδεμένος. Το 1928 του δόθηκε χάρη και επέστρεψε στη Γαλλία όπου και τελικά αυτοκτόνησε το 1954.

[2] O Βιτόριο Πινί (Vittorio Pini 1860-1903), αναρχικός τσαγκάρης τον οποίον καταδίωκαν οι ιταλικές αρχές, ξεκίνησε μια σειρά διαρρήξεων μαζί με άλλους τέσσερις συντρόφους εντός και εκτός Παρισιού, οι οποίες τους απέφεραν πάνω από μισό εκατομμύριο φράγκα. Έκλεβαν σχεδόν αποκλειστικά για να βοηθήσουν συντρόφους που βρίσκονταν σε δύσκολη θέση ή για να συνδράμουν στον αναρχικό Τύπο στη γαλλία και την ιταλία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 εξέδιδε μαζί με συντρόφους τους στη Βαρκελώνη την εφήμερίδα Εl porvenir anarquista (To αναρχικό μέλλον) στα ιταλικά, γαλλικά, και ισπανικά.



[3] https://fr.wikipedia.org/wiki/Soisy-sur-Seine

[4] Στις 18 Νοεμβρίου το 1890, ο Μιχαήλ Σελίβερστοφ, αρχηγός της τσαρικής μυστικής αστυνομίας, δολοφονήθηκε στη σουίτα του στο ξενοδοχείο όπου έμενε δύο μήνες κάθε χρόνο. Φερόμενος ως δράστης θεωρήθηκε ο Ρωσοπολωνός μετανάστης, πιστός στη «προπαγάνδα με τη πράξη», Στάνισλαφ Παντλεύσκι. Ο Σελίβερστοφ ήταν υπεύθυνος για αρκετές δίκες Ρώσων μεταναστών που γυρνούσαν πίσω στη χώρα τους.

http://rabidproletarians.espivblogs.net/archives/85

http://rabidproletarians.espivblogs.net/

Οι αναρχικοί και η ηθική

Ο αριθμός αυτών που δηλώνουν αναρχικοί σήμερα είναι τόσο μεγάλος, και κάτω από το όνομα αναρχία κρύβονται θεωρίες τόσο διαφορετικές και αντιφατικές

Ο διαχωρισμός της θέσης μας πρέπει να είναι αποτέλεσμα μιας ξεκάθαρης έκθεσης των ιδεών μας και της ειλικρινούς και αδιάκοπης επανάληψης των απόψεων μας για όλα τα γεγονότα που έρχονται σε αντίθεση με τις ιδέες και την ηθική μας, χωρίς να έχουμε στο μυαλό μας την υπεράσπιση κάποιου συγκεκριμένου προσώπου ή χώρου. Γιατί αυτή η δήθεν αλληλεγγύη ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν ανήκουν και δεν θα μπορούσαν να ανήκουν στον ίδιο χώρο, υπήρξε ακριβώς ένα από τα βασικά αίτια της σύγχυσης.Έχουμε φτάσει στο σημείο πολλοί να εξυμνούν στους συντρόφους τα ίδια πράγματα που καταδικάζουν στους αστούς, και φαίνεται ότι το μοναδικό τους κριτήριο για το αν μια πράξη είναι καλή ή κακή, είναι το αν αυτός που την έκανε δηλώνει αναρχικός ή όχι.



Πολλά σφάλματα έχουν φέρει τους μεν στο σημείο να αντιφάσκει ανοιχτά η πρακτική τους με τις αρχές που διακηρύσσουν θεωρητικά, και τους δε να ανέχονται τέτοιες αντιφάσεις. Παρόμοια πολλοί λόγοι έχουν φέρει κοντά μας ανθρώπους που στο βάθος αδιαφορούν για την αναρχία και για όλα ξεπερνούν τα στενά τους ατομικά συμφέροντα. Δεν μπορώ να εξαντλήσω εδώ μια μεθοδική και εξαντλητική μελέτη όλων αυτών των σφαλμάτων, θα αρκεστώ να μιλήσω για αυτά που με έχουν εντυπωσιάσει περισσότερο.Ας μιλήσουμε για την ηθική.Δεν είναι σπάνιο να συναντάμε αναρχικούς που αρνούνται την ηθική. Στην αρχή λένε απλώς ότι σαν θεωρητική άποψη δεν παραδέχονται καμία απόλυτη, αιώνια και αμετακίνητη ηθική, και στην πράξη επαναστατούν εναντίον της αστικής ηθικής, που επιδοκιμάζει την εκμετάλλευση των μαζών και καταφέρεται εναντίον όλων των πράξεων που βλάπτουν ή απειλούν τα συμφέροντα των προνομιούχων.



Έπειτα σιγά σιγά όπως συμβαίνει σε τόσες και τόσες περιπτώσεις παίρνουν το σχήμα του λόγου για επακριβή έκφραση της αλήθειας. Λησμονούν ότι στην τωρινή ηθική πλάι στους κανόνες που προβάλουν οι παπάδες και τα αφεντιά για να κατοχυρώσουν τη κυριαρχία τους βρίσκονται και άλλοι ,περισσότεροι και ουσιαστικότεροι που χωρίς αυτούς θα ήταν αδύνατη κάθε κοινωνική συμβίωση. Λησμονούν ότι το να επαναστατείς εναντίον κάθε κανόνα που επιβάλλεται με τη βία δεν σημαίνει καθόλου ότι πρέπει να μην έχεις κανένα συναίσθημα υποχρέωσης και καμία ντροπή απέναντι στους άλλους. Λησμονούν ότι για να καταπολεμήσεις σωστά μια ηθική πρέπει να τις αντιπαραθέσεις, τόσο στη θεωρία όσο και στη πράξη μια ηθική ανώτερη .Και καταλήγουν με τη βοήθεια της ιδιοσυγκρασίας τους να και των περιστάσεων να γίνουν ανήθικοι με όλη τη σημασία της λέξεως, άνθρωποι χωρίς κανόνες συμπεριφοράς, χωρίς κριτήριο που να καθοδηγεί τις πράξεις τους, που υποκύπτουν παθητικά στη παρόρμηση της στιγμής. Σήμερα στερούνται το ψωμί τους για να βοηθήσουν ένα σύντροφο αύριο θα σκοτώσουν έναν άνθρωπο για να πάνε στις πουτάνες.Η ηθική είναι το σύνολο των κανόνων συμπεριφοράς που θεώρει καλό κάποιος άνθρωπος. Μπορεί να βρίσκει κανείς κακή την κρατούσα ηθική μιας συγκεκριμένης εποχής μιας χώρας ή μιας κοινωνίας και πράγματι η αστική ηθική είναι κάτι παραπάνω από κακή, όμως δεν μπορούμε να διανοηθούμε μια κοινωνία χωρίς καμία ηθική ούτε ένα συνειδητό άνθρωπο χωρίς κανένα κριτήριο για το τι είναι καλό και κακό για τον εαυτό του και τους άλλους.Όταν χτυπάμε την τωρινή κοινωνία, αντιπαραθέτουμε στην ατομιστική αστική ηθική την ηθική της αλληλεγγύης ,
και προσπαθούμε να εγκαθιδρύσουμε θεσμούς που ανταποκρίνονται στο πως εμείς κάνουμε τις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Αν δεν κάναμε αυτό το πράγμα πως θα μπορούσαμε να βρούμε ότι τα αφεντικά εκμεταλλεύονται το λαό;Μια άλλη απαράδεκτη άποψη που μερικοί την υποστηρίζουν ειλικρινά και άλλοι την χρησιμοποιούν σα δικαιολογία είναι ότι το σημερινό κοινωνικό περιββάλον δε σου επιτρέπει να είσαι ηθικός και ότι κατά συνέπεια μάταια πασχίζεις όταν οι προσπάθειες σου είναι εκ των προτέρων καταδικασμένες σε αποτυχία το καλύτερο είναι να εκμεταλλευόμαστε όσο μπορούμε τις περιστάσεις προς όφελος μας και να μη νοιαζόμαστε για τους άλλους θα αλλάξουμε ζωή όταν αλλάξει η οργάνωση της κοινωνίας. Βέβαια κάθε αναρχικός καταλαβαίνει σήμερα ότι η αδυσώπητη οικονομική κατάσταση επιβάλει στον άνθρωπο να παλεύει εναντίων των άλλων ανθρώπων και βλέπει σα καλός παρατηρητής πόσο ανίσχυρη είναι η προσωπική επανάσταση ενάντια στο πανίσχυρο κοινωνικό περιβάλλον. Ένα όμως είναι εξίσου αληθινό, ότι χωρίς την προσωπική επανάσταση και χωρίς την συνεργασία με άλλους ανθρώπους επαναστατημένους με σκοπό την αντίσταση στη δύναμη του κοινωνικού περιβάλλοντος και στην προσπάθεια για μετασχηματισμό του, αυτό το κοινωνικό περιβάλλον δεν θα άλλαζε ποτέ

Είμαστε όλοι χωρίς εξαίρεση υποχρεωμένοι να ζούμε λίγο πολύ σε αντίθεση με τις ιδέες μας είμαστε όμως αναρχικοί ακριβώς στο μέτρο που βασανιζόμαστε από αυτή την αντίθεση και προσπαθούμε όσο είναι δυνατόν να τη μικρύνουμε. Τη μέρα που δεν θα προσαρμοζόμασταν στο περιβάλλον, δε θα είχαμε πια τη λαχτάρα να το μετασχηματίσουμε και θα γινόμασταν και εμείς αστοί.

ΑΦΡΑΓΚΟΙ ΙΣΩΣ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΣΤΟΙ ΣΤΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΜΑΣ.

Ερρίκο Μαλατέσταστα